جمعه ۱۴۰۲/۰۴/۳۰

دیدگاه مردم عربستان درخصوص دین، روابط خارجی و اعتراضات مردمی

  :اندیشکده
، :نویسنده
رصدخونه اندیشکده ها  :رصدگر
لینک منبع اصلی

در نظرسنجی که در ماه آوریل 2023 انجام شده است، مردم عربستان نظر خود را درباره موضوعاتی مانند "تمایل به اسلام معتدل"، "سطح روابط دوجانبه با ایران" و "موافقت یا عدم موافقت با اعتراضات مردمی" بیان کردند. همچنین نتایج این نظرسنجی با نتایج سال 2017 مورد مقایسه قرار گرفته است. در این نظرسنجی 1000 نفر از مردم این کشور شرکت کرده اند و به گفته تهیه کنندگان، درصد خطای این نظرسنجی 3% است.

تمایل عربستانی ها به اسلام معتدل

در پاسخ به این سؤال که "آیا باید به کسانی که تلاش دارند تا تفسیری معتدل تر، خویشتندارانه تر و مدرن تر از اسلام ارائه دهند گوش فرا دهیم؟" 43% از شرکت کنندگان پاسخ مثبت داده و با گوش دادن به سخن چنین افرادی موافق بوده اند. این میزان از موافقت حدود دو برابر در مقایسه با سال 2017 افزایش داشته و نسبت به سه سال گذشته ثبات خود را حفظ کرده است.

طبق این نظرسنجی موافقت با اسلام معتدل در میان افراد کمتر از 30 سال و افراد بیش از 30 سال تقریبا به یک اندازه مساوی است. همچنین از هر نسل یک چهارم آن "به شدت" با اسلام معتدل موافق هستند و یک چهارم دیگر "نسبتا" موافق چنین اسلامی می باشند.

عدم موافقت عربستانی ها با اعتراضات مردمی علی رغم نگرانی نیمی از آن ها از فساد در کشور

در ماه های مارس و آوریل 2023 میزان 78% از شرکت کنندگان عربستانی در این نظرسنجی با این مقوله موافق بودند که "عدم مشاهده اعتراضات مردمی علیه فساد در خیابان های عربستان -همانند آنچه که در کشورهای عربی رخ می دهد- امر پسندیده ای است".

این درحالی است که 54% از شرکت کنندگان، در نظرسنجی که اواخر سال 2022 انجام شده بود با این مقوله موافق بوند که "کشورشان تلاش قابل توجهی برای کاهش فساد در اقتصاد و سیاست انجام نمی دهد". این میزان در نتایج نظرسنجی نوامبر 2018، 63% بوده است. کاهش این میزان نشان دهنده تحولی نسبتا مثبت نزد مردم عربستان درخصوص مسأله مبارزه با فساد است. همچنین 21% از شرکت کنندگان در سال 2022 معتقد بودند "کشورشان تلاش بسیاری برای کاهش فساد در اقتصاد و سیاست انجام می دهد" و این میزان نسبت به سال 2018 که 13% بود، رشد داشته است.

سطح روابط با ایران از اهمیت پایینی نزد عربستانی ها برخوردار است

درباره ایران اختلاف نظر در جامعه عربستانی قابل ملاحظه است. در واقع 90% جامعه این کشور را مسلمانان اهل سنت و 10% دیگر را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند. این در حالی است که 60% از اهل سنت، ایران را دشمن کشور خود می دانند اما در میان شیعیان 39% با این دیدگاه موافق هستند. همچنین 68% از اهل سنت با این مقوله موافق هستند که "بازگشت روابط میان ایران و عربستان آثار منفی با خود برای منطقه به همراه خواهد داشت" اما این میزان از موافقت در میان شیعیان این کشور 54% درصد است. نتایج این بخش از نظرسنجی نشان دهنده اختلاف نظر مردم عربستان با سیاست های رسمی مقامات این کشور است.

در همین راستا 88% از شرکت کنندگان در سال 2017 با این مقوله که "روابط با ایران دارای اهمیت بسزایی نیست" موافق بودند اما این میزان در سال 2022 به 80% رسیده است. در سال 2017 در میان موافقان، 58% از آنان "به شدت" با این مقوله موافق بودند اما این میزان در سال 2022 به 44% کاهش یافته است. این تغییر نشان دهنده معتدل تر شدن نگرش عربستانی ها به ایران در سال 2022 در مقایسه با سال 2017 است.

دیدگاه عربستانی ها درخصوص این مقوله که "حمله نظامی گسترده از طرف آمریکا یا رژیم صهیونیستی علیه ایران پیامدهای خطرناکی را در پی خواهد داشت و بازتاب آن بر عربستان منفی خواهد بود" تعجب برانگیز است. در این زمینه 85% با این گفتار موافق هستند و 48% از این میزان "به شدت" با این گفتاری موافق اند. همچنین 43% از عربستانی ها با این گفتار موافق هستند که "با توجه به نزدیکی ایران به دستیابی به بمب اتم، علی الاقل یک کشور عربی هم باید چنین سلاحی را داشته باشد".

افزایش اهمیت روابط با چین و روسیه

درخصوص آمریکا 17% از شرکت کنندگان این کشور را "دوست" می دانند و 32% از آنان واشنگتن را "شریکی امنیتی" می بینند و 33% هم آمریکا را "شریکی اقتصادی" می دانند. در مقابل 17% از شرکت کنندگان چین را کشوری "دوست" می دانند و 11% از آنان پکن را "شریکی امنیتی" می بینند و 62% از آنان چین را "شریک اقتصادی" می دانند. نسبت به روسیه نتایج چنین است: 20% از شرکت کنندگان این کشور را "دوست" می دانند و 34% موسکو را "شریکی امنیتی" می بینند و 41% از آنان روسیه را "شریکی اقتصادی" می دانند.

همچنین طبق نتایج ماه های مارس و آوریل 2023 میزان 74% از شرکت کنندگان با این مقوله که "در جنگ فعلی میان روسیه و اکراین بهترین نتیجه پیروزی روسیه است" موافق هستند.

نگرش مردم عربستان به مرور زمان نسبت به آمریکا، روسیه و چین

در نوامبر 2022 شرکت کنندگان در این نظرسنجی در پاسخ به این پرسش که "اهمیت روابط حسنه با آمریکا چه قدر است؟" 56% درصد آنان معتقد بودند این روابط "به شدت بی اهمیت" یا "مطلقا بی اهمیت" است؛ البته این میزان نسبت به اکتبر 2017 شاهد کاهش بوده زیرا این میزان در آن زمان به 60% می رسید.

نتایج این نظرسنجی درخصوص روسیه نشان می دهد 68% از شرکت کنندگان در اکتبر 2017 ، روابط عربستان با روسیه را "نسبتا غیر مهم" می دانستند اما این میزان در نوامبر 2022 به 44% رسیده است و 53% از شرکت کنندگان در سال 2022 روابط با روسیه را "دارای میزان مشخصی از اهمیت" می دانند.

در پاسخ به سؤالی درخصوص "اهمیت روابط با چین" 46% از شرکت کنندگان در سال 2017 آن را "با اهمیت" و 50% از آنان این رابطه را "فاقد اهمیت" می خواندند اما این میزان در سال گذشته تغییر کرده و 60% از شرکت کنندگان رابطه با پکن را "دارای میزان مشخصی از اهمیت" می دانند.

همزمان با افزایش میزان اهمیت روابط با چین و روسیه شاهد افزایش میزان احساس عدم اعتماد به آمریکا به عنوان یک شریک بوده ایم. در همین راستا در سال 2021 در پاسخ به این سؤال که "آیا امروزه می توان فقط به آمریکا به عنوان شریک اتکا داشت یا باید بیشتر به چین و روسیه به عنوان شریک اتکا کرد؟" 49% به "اتکا به آمریکا" و 49% به "اتکا به چین و روسیه" رأی داده بودند. اما یک سال بعد 61% از شرکت کنندگان با این مقوله که "بهتر است کشورشان به چین و روسیه به عنوان گزینه های جایگزین آمریکا روی آورد" موافق بوده اند.

منبع گزارش:
https://www.washingtoninstitute.org/ar/policy-analysis/asttla-llray-fy-alswdyt-nhw-nsf-alswdywn-ywydwn-alaslam-almtdl-fyma-la-thzy

مقالات مشابه

چرا دولت‌های عرب باید به اصلاحات آموزشی توجه کنند؟
چالش های آموزش در کشورهای عربی
وضعیت پناهجویان سوری در لبنان پس از حملات رژیم‌صهیونیستی

انتخاب سردبیر

user