شهر یزد در ایران:
شهری است کویری، با برج‌های بلند خشتی چند صد ساله که دمای هوا در تابستان آن، به بیش از 40 درجه سانتیگراد می رسد، ولی بادگیرهای باستانی بیشماری که در این شهر وجود دارند، نسیمی مطبوع را به ساکنان هدیه می دهند.
بادگیرها، تنها یکی از شگفتی های مهندسی، در این شهر باستانی است.
عبدالمجید شاکری، معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان گفته است:
امکان خنک‌سازی خانه‌ها به قرن‌ها قبل از اینکه برق داشته باشیم، برمی گردد.
شهر یزد 700 بادگیر دارد که قدیمی ترین آن به قرن 14 باز می گردد، اما کارشناسان معتقدند که معماری آن به 2500 سال قبل باز می گردد، زمانی که امپراتوری ایران بر خاورمیانه حکومت می کرد.
شاکری ادامه می دهد:
شهر کویری یزد توقفگاه کاروانیان در جاده ابریشم بوده است، و بادگیرهای این شهر نقشی اساسی در آبادانی شهر داشته اند.
مجید علومی (رئیس باغ دولت آباد)، درباره ی یکی از بلندترین بادگیرها در جهان (33 متری_ 100 فوتی )، این چنین می گوید:
در روش خنک سازی آن ها نه از برق و نه حتی از مواد آلاینده استفاده می کنند و این ویژگی، سلامت هر چه بیشتر محیط زیست را به ارمغان می آورد.
یونسکو در سال 2017، یزد را در فهرست میراث جهانی قرار داده و این شهر را به عنوان "شاهدی زنده برای استفاده هوشمندانه از منابع محدود موجود در بیابان" توصیف کرده است.
معماری این شهر باستانی که آسایش مطبوعی را برای مردم یزد فراهم می کند، در سایر نقاط جهان مورد توجه قرار گرفته است.
رولاند دهقان کامراجی (معمار ساکن پاریس)، که در حوزه بادگیرهای ایران مطالعات فراوانی کرده است، می گوید:
این بادگیرها نشان می دهند که سادگی، می تواند ویژگی ای اساسی برای پایداری باشد.
برخلاف تصور غلط رایج، که راه حل های پایدار را همراه با پیچیدگی یا با تکنولوژی، می دانند.
او ادامه می دهد :
ساختمان‌های شهر مصدر در امارات متحده عربی، "برای استفاده از تهویه طبیعی، مانند بادگیرها طراحی شده‌اند."
اما متاسفانه، سنت های منحصر به فرد معماری یزد، حتی در خود این شهر نیز تا حد زیادی رها شده است.
علومی می گوید: متأسفانه میراث آبا و اجدادی ما پس از روی کار آمدن کولرها، فراموش شده است.
شهر قدیمی یزد هزارتویی از خیابان‌های باریک و کوچه‌های مسقف و بناهای چند صد ساله خشتی است که همگی در برابر گرمای شدید، عایق هستند.
اما اکنون اگر وارد این شهر شوید متوجه تضاد شدید خانه های قدیمی با ساختمان های سیمانی مدرن و جاده های چند بانده خواهید شد و ساخت و سازها با اقلیم یزد همخوانی ندارند.
کامراجی می‌گوید:
معماری این شهر به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و روش‌های ساخت‌وساز مدرن، رو به فراموشی می رود.
یکی دیگر از ویژگی های معماری یزد، قنات های زیرزمینی آن است که آب را از چاه های زیرزمینی یا کوه ها منتقل می کند.
زهره منتظر (کارشناس آب) می گوید:
شبکه آب در یزد بیش از 70 کیلومتر طول و 30 متر عمق دارد.
این قنات های زیرزمینی کاربردهای زیادی دارند که به اختصار به آن ها می پردازیم:
آنها منبع تامین آب هستند و خنک کردن خانه ها و نگهداری مواد غذایی در دمای ایده آل را ممکن می سازند.
طبق تخمینی که زده می شود ایران اکنون حدود 33000 قنات دارد که کاهش قابل توجهی نسبت به 50000 قنات مورد استفاده در اواسط قرن بیستم دارد.
یونسکو دلیل کاهش قنات ها را تا حد زیادی به دلیل خشک شدن منابع آب زیرزمینی و مصرف بیش از حد آب می داند.
مسئولان ایران در سال‌های اخیر به دنبال بازسازی قنات زارچ که طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات،
با قدمتی حدود ۳۰۰۰ سال می باشد، بوده‌اند.