شایعه جانشینی موروثی در جمهوری اسلامی

رصدخونه اندیشکده ها :رصدگر

طبق نظرسنجی دوم مارس بی‌بی‌سی فارسی از ۳۰ کارشناس ایرانی، این باور وجود دارد که فرزند رهبری، [جناب حجت‌الاسلام] مجتبی خامنه‌ای، جانشین او خواهد بود. با این حال، من این دیدگاه غالب را به چالش می‌کشم. آیت‌الله خمینی، رهبر انقلابی که حکومتی موروثی را سرنگون کرد، بارها این نوع حکومت را نامشروع دانست. آیت‌الله خامنه‌ای نیز حکومت موروثی را خلاف موازین اسلامی توصیف کرده است. او در چندین نوبت، از جمله در یک سخنرانی در ژوئیه ۲۰۲۳، اظهار داشت که «دیکتاتوری و حکومت موروثی، اسلامی نیست» آیت الله محمود محمدی‌عراقی، نماینده مجلس خبرگان رهبری، در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ فاش کرد که رهبری مانع بررسی فرزندش به عنوان جانشین در کمیسیون ویژه مجلس خبرگان شده و این امر را موجب «شبهه رهبری موروثی» دانسته و گفته‌اند که «دور این موضوع را خط بکشید». حامیان دیدگاه جانشینی فرزند رهبری به سنت تشیع در جانشینی موروثی مقام امامت ارجاع می‌دهند در حالی که مقام ولی‌فقیه توسط منتخبان مردم برگزیده شده و نمی‌تواند به مثابه مقام امامت در تشیع، موروثی شود. علاوه بر اینکه توجه ندارند که نظام مانع ایجاد شبهه مبنی بر شباهت جمهوری اسلامی به یک حکومت سلطنتی خواهد شد. دو نفر دیگر هستند که بسیار بیش از فرزند رهبری، احتمال جانشینی را دارا هستند. یکی [آقای] ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور و دیگری [آیت‌الله] علیرضا اعرافی، عضو شورای نگهبان. رئیس جمهور کنونی در طول سال ها مورد آزمایش قرار گرفته و وفاداری بی دریغ خود را به نظام ثابت کرده است. وی پیوسته مطیع هسته سخت نظام بوده است. حتی پس از شکست در انتخابات ۱۳۹۶، رهبری به وی بسیار توجه کرد و او را به ریاست قوه قضائیه منصوب نمود. این امر منجر به بازگشت او به صحنه سیاسی در سال ۱۴۰۰ شد و رد صلاحیت هر نامزد محتمل از اردوگاه میانه‌رو/اصلاح‌طلب، پیروزی وی را تضمین کرد. برخی ممکن است استدلال…