گزارشی از روند انتشار مقالات علمی در ایران

مرکز رصد و ارزیابی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی :رصدگر

ایران در حال نشان دادن افزایش چشمگیری در تعداد سالانه انتشار مقالات علمی است، با نرخی که کشورهای در حال توسعه دیگر مانند چین، کره جنوبی، هند و ترکیه را پشت سر می‌گذارد. این امر این سوال را مطرح می‌کند که این افزایش ناگهانی در انتشار چگونه رخ داده است؛ آیا معامله‌ای بر سر کیفیت صورت گرفته است؟ و سیاست‌های دولت چه نقشی ایفا کرده‌اند؟ پاسخ به این سوالات فراتر از مورد خاص یک کشور، پیامدهایی دارد، زیرا ایران نمونه‌ای افراطی از الگوی «انتشار بده یا نابود شو» است که در حال حاضر در سراسر جهان فراگیر است. به منظور درک بهتر روند خروجی علمی ایران، ما مجموعه‌های داده بزرگی از تقریباً ۴۵۰,۰۰۰ مقاله (سال انتشار، مجله، استنادات و وابستگی نویسندگان)، اطلاعات مجلات، نویسندگان بسیار پرکار، مقالات پس گرفته شده، انتشارات در مجلات و داده‌های جمعیتی و اقتصادی را گردآوری و تجزیه و تحلیل کردیم. ما همچنین یک بررسی دست اول از آژانس‌هایی که مقالات ساختگی را بر اساس تقاضا ارائه می‌دهند، انجام دادیم. ما دریافتیم که تعداد سالانه مقالات منتشر شده توسط محققان ایرانی از حدود ۱۰۰۰ مقاله در سال ۱۹۹۷ به بیش از ۵۰۰۰۰ مقاله در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است و سهم ایران در خروجی علمی سالانه جهان را از ۰.۱٪ به ۲.۶٪ افزایش داده است. علوم پایه ۴۱٪، پزشکی و بهداشت ۲۲٪، مهندسی ۲۲٪، علوم کشاورزی و محیط زیست ۱۰٪ و علوم اجتماعی ۵٪ از کل انتشارات را تشکیل می‌دهند. کیفیت انتشارات، همانطور که با رتبه مجلاتی که مقالات در آنها منتشر شده است اندازه‌گیری می‌شود، در بین رشته‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است، به طوری که مهندسی به طور مداوم عملکرد بهتری نسبت به سایر زمینه‌های دانشگاهی دارد. با این حال، کیفیت انتشارات در طول زمان در اکثر زمینه‌ها تغییر نامطلوب قابل توجهی را نشان نمی‌دهد، به جز در پزشکی و بهداشت. به طور…