احیای توافق هسته‌ای تنها ممکن است ساخت بمب ایران را به تعویق بیندازد – اما می‌تواند به غرب کمک کند تا با بحران انرژی در زمستان در آینده مقابله کند
توسط اما اشفورد، استادیار کمکی در دانشگاه جورج تاون و نویسنده کتاب نفت، دولت و جنگ، و متیو کرونیگ، معاون مرکز استراتژی و امنیت اسکوکرافت شورای آتلانتیک
متیو کرونیگ: سلام، اما! امیدوارم از ساعات پایانی تابستان لذت برده باشید. من امروز بعدازظهر اولین کلاس ترم پاییز خود را در دانشگاه جورج تاون تدریس می کنم، بنابراین سرگرمی ام تمام شد
اما اشفورد: وای، کلاس ها امسال زود شروع می شوند! با این وجود، گمان می‌کنم که از بازگشت به تلقین باهوش‌ترین ذهن‌های جوان آمریکا با تمام ایده‌های بدتان لذت خواهید برد
شوخی کردم اما این قطعا نشانه ای است که تابستان رو به پایان است و پاییز و زمستان شلوغی خواهد بود: جنگ در اوکراین ۶ ماهه است، بحران گاز اروپا تشدید شده است ، اختلافات فزاینده ای بین اروپای شرقی و غربی در مورد چگونگی ورود به جنگ اووکراین در آینده وجود دارد. و ظاهراً مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا دوباره آغاز شده است.
به علاوه، ستون آخر ما به درستی پیش بینی کرد که روسیه ممکن است پس از بمباران یک فرودگاه در کریمه توسط اوکراین شاهد تنش سیاسی داخلی بیشتری شود. در واقع، مجموعه‌ای از حملات از سوی پهپادهای اوکراینی و اقدامات مخفیانه صورت گرفته است که باعث می‌شود کریمه نسبت به گذشته برای روس‌ها احساس امنیت کمتری داشته باشد. هفته گذشته نیز حادثه بسیار جالبی رخ داد، زمانی که داریا دوگینن، روزنامه نگار ودختر الکساندر دوگین روسی، در نزدیکی مسکو توسط یک خودروی بمب گذاری شده ترور شد.
دوگین یک متفکر ناسیونالیست نسبتا بدنام روسی است. او در برخی از رسانه های غربی به عنوان الهام بخش سیاست های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه معرفی شده است، اما آنها عمدتاً در مورد نفوذ او که اغلب محافظه کارتر و ملی گرایانه تر از پوتین بوده است، اغراق می کنند. سرویس امنیت فدرال روسیه ادعا می کند که این حمله یک حمله اوکراینی بوده است، اما با توجه به سابقه آن، بسیاری مشکوک هستند که ممکن است این یک حمله با پرچم دروغین توسط خود دولت روسیه برای نگه داشتن نخبگان در صف یا صرفاً سایر درگیری های داخلی بوده باشد.
متیو کرونیگ : من فکر می کنم ما در این مورد پیش بینی کرده بودیم. شاید نام ستون را به نوستراداموس تغییر دهیم! چه چیزی را باید در این هفته به درستی پیش بینی کنیم؟ بیایید از ایران شروع کنیم
به نظر می رسد تهران، واشنگتن و دیگر قدرت های جهانی به ورود مجدد به نسخه ای از توافق هسته ای ۲۰۱۵ بسیار نزدیک هستند.جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده برای ترغیب ایران به بازگشت به برجام (پس از خروج دولت سابق ترامپ ) چندین مشوق جدید (از جمله قراردادهای اقتصادی تضمین شده بلندمدت و اجازه به ایران برای حفظ مقدار بیشتری از مواد هسته ای در داخل ایران برای از سرگیری بهتر برنامه هسته ای خود در صورت خروج دولت آینده) به ایران ارائه می دهد که این توافق را کمی تغییر می دهد و ضعیف تر از قبل می کند.
صادقانه بگویم، من احساسات متفاوتی در مورد آن دارم. از یک طرف، من فکر می کنم این یک معامله ضعیف است که مشکل را حل نمی کند. از سوی دیگر، فکر نمی‌کنم دولت بایدن پذیرای رویکردهای سخت‌تر باشد که فکر می‌کنم می‌تواند بهتر عمل کند. بنابراین اگر تنها انتخاب ما بین ایران مجهز به سلاح هسته‌ای در پاییز امسال یا این توافق باشد، حدس می‌زنم که این توافق را قبول کنم.
اما اشفورد : از شنیدن این حرف شما متعجب شدم. من فکر می کردم تحت هر شرایطی با توافق ایران مخالفت می کنید. اما من فکر می‌کنم حق با شماست که بایدن، آن‌طور که شما به طور مستمعانه بیان می‌کنید، «رویکردهای سخت‌تر» را نمی‌پذیرد
مشکل واقعاً این است که همه چیز به جز نیروی نظامی قبلاً آزمایش شده است و هیچ کدام واقعاً جواب نداده است، به جز دوره ای که ایران و ایالات متحده هر دو در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مشارکت فعال داشتند. در آن دوره برنامه هسته ای ایران پیشرفتی نداشت. در غیر این صورت، ایالات متحده هیچ کاری برای جلوگیری از پیشروی ایران به سمت بمب انجام نداده است. چه چیزی امتحان نشده است؟
متیو کرونیگ : من از یک معامله خوب حمایت می کنم. مهمترین نکته ای که مردم باید در مورد چالش هسته ای ایران درک کنند (و چیزی که اغلب نادیده گرفته می شود) این است که تفاوت زیادی بین یک برنامه هسته ای واقعاً صلح آمیز (راکتورهای فعال برای اهداف انرژی یا تحقیقاتی) و ساخت سوخت هسته ای (مانند ایران) وجود دارد
زمانی که کشوری بتواند سوخت هسته ای را برای رآکتورها بسازد، می تواند سوخت هسته ای برای تسلیحات بسازد. بنابراین ایالات متحده به سیاست منع اشاعه سابق بازمی گردد. پرزیدنت آیزنهاور از گسترش قابلیت‌های تولید سوخت - حتی برای دوستان و متحدان - جلوگیری کرده است. اگر ایران واقعاً خواهان یک برنامه صلح آمیز است، می تواند آن را داشته باشد. فقط نمی تواند سوخت تولید کند. این کشور باید از فرانسه، روسیه یا یک قدرت هسته‌ای پیشرفته‌تر سوخت وارد کند، درست مانند ده‌ها کشور در سراسر جهان - مانند مکزیک، امارات متحده عربی و ویتنام - با برنامه‌های هسته‌ای واقعاً صلح‌آمیز
اما اشفورد : مطمئناً برای ایران ایده آل نیست که توانایی غنی سازی داخلی داشته باشد. اما ایرانی‌ها همیشه از کنار گذاشتن آن خودداری کرده‌اند، این به این دلیل است که این نشانه اعتبار و غرور ملی در ایران است و تا حدودی به دلیل ترس از اینکه کشورهای دیگر ممکن است عرضه سوخت را قطع کنند. برای رژیمی که از زمان تأسیسش تقریباً دائماً تحت تحریم بوده است، این یک ترس کاملاً منطقی است. به همین دلیل است که مذاکره کنندگان اولیه برجام در نهایت به برنامه غنی سازی داخلی ایران تحت پادمان های دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی و نظارت بین المللی پایان دادند .
متیو کرونیگ : اما هیچ دلیل موجهی برای ایران برای تولید سوخت هسته ای به جز ساخت سلاح هسته ای وجود ندارد. به عنوان مثال، کره جنوبی دارای صنعت هسته ای پر رونق است، اما سوخت خود را تولید نمی کند. بنابراین، برجام در مورد یک اصل مهم منع اشاعه برای یک کشور سرکش به خطر افتاد. و محدودیت های برنامه حتی دائمی نبود. آنها فقط چند سال زمان خریدند. پس از غروب آفتاب محدودیت های هسته ای، جهان دوباره باید با این مشکل روبرو شود
بنابراین، هدف از مذاکره با ایران باید این باشد که ایران برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را تعطیل کند. هشت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل وجود داشت که از ایران خواسته بود غنی سازی را متوقف کند. سپس جهان در سال ۲۰۱۵ تسلیم شد و این قرارداد شوم را امضا کرد که به ایران اجازه می دهد سوخت هسته ای تولید کند
بنابراین، گزینه جایگزین اصرار بر تعطیلی تأسیسات غنی‌سازی ایران خواهد بود و اگر از انجام این کار امتناع کرد، به عنوان آخرین چاره، وزارت دفاع ایالات متحده می تواند تاسیسات آنها را تعطیل کند
اما اشفورد : شما فقط باید منظور خود را بگویید: فکر می کنید بایدن باید تاسیسات هسته ای ایران را بمباران کند و آنها را نابود کند؟؟
مشکلات زیادی در این رویکرد وجود دارد، از جمله ایده آغاز جنگ علیه یکی از بزرگترین کشورهای خاورمیانه - همزمان با تسلیح و تامین مالی یک جنگ نیابتی بزرگ در اروپا و نگرانی بیشتر در مورد چین –این یک دیوانگی مطلق است. فکر می‌کنم نظرات خود را تغییر دهید : نوشته‌اید که ایالات متحده باید ایران را بمباران کند و ایالات متحده باید همزمان با روسیه و چین بجنگد، اما فکر نمی‌کنم حتی شما هم این کار را انجام دهید. می خواهید همزمان در سه جبهه بجنگید ؟؟
و سپس نگرانی عملی وجود دارد: حتی اگر موفق شوید این تأسیسات را نابود کنید، آنها بازسازی خواهند شد – احتمالاً در مکان‌های با قابلیت دسترسی سخت تر . آیا واشنگتن به همین کار ادامه می دهد؟ من چشم اندازی برای این رویکرد نمی بینم .
متیو کرونیگ : همانطور که توماس شلینگ اقتصاددان و سایر استراتژیست ها استدلال کرده اند، تهدیدات نظامی زمانی موثرتر هستند که نیازی به استفاده نداشته باشند. اگر یک گزینه نظامی معتبر روی میز وجود داشت، احتمال اینکه ایران با یک توافق خوب موافقت کند بسیار بیشتر است
اما اشفورد : آیا فکر می کنید ایالات متحده دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا تهدیدات نظامی معتبری علیه ایران انجام نداد؟
متیو کرونیگ : همانطور که احتمالاً موافق خواهید بود، دولت ترامپ گاهی اوقات راهبردهای مشخصی برای موضوعات مهم، از جمله نحوه استفاده از نیروی نظامی مرتبط با دیپلماسی منع اشاعه با ایران نداشت
اما اگر به نکات بالا برگردیم، حمله به تاسیسات هسته ای ایران به عنوان آخرین راه حل، دیوانگی یا شروع جنگ نخواهد بود. این می تواند چهار ساختمان را بمباران کند. ایران احتمالاً تلافی خواهد کرد، اما همانطور که در حمله ترامپ به ژنرال قاسم سلیمانی دیدیم .ترور او منجر به جنگ جهانی سوم نشد.
و ایران نمی تواند در مکان های صعب العبورتر تاسیسات خود را بسازد. تاسیسات قم در کنار کوه زیر ۲۹۵ فوت سنگ مدفون است. جمهوری اسلامی تاکنون تمام تلاش خود را کرده است، اما هنوز نمی تواند از نفوذ مهمات عظیم ایالات متحده فرار کند
فکر نمی‌کنم ایران پس از یک حمله بخواهد تاسیسات خود را بازسازی کند. میلیاردها دلار خرج کرد و در دهه‌های تحریم و حمله نظامی متحمل آسیب شد و بعد با کار خود بگوید : «هی، بیایید دوباره این کار را انجام دهیم؟» من اینطور فکر نمی کنم. و اگر ایران این کار را انجام دهد، پنتاگون می تواند دوباره تأسیسات هسته ای غیرقانونی ایران را نابود کند
اما اشفورد : اینها فرضیه های جالبی هستند، اما من واقعاً مطمئن نیستم که بخواهم هیچ یک از آنها را آزمایش کنم. ایران ظاهراً به قتل سلیمانی با تلاش برای ترور جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ پاسخ داد. این غیر قابل قبول است. به همین ترتیب، اگر یک کشور خارجی چندین تأسیسات صنعتی کلیدی در داخل ایالات متحده را بمباران کند، من شک دارم پاسخ اکثر مردم این باشد: "اوه، این چهار ساختمان است." احتمال درگیری گسترده‌تر پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران زیاد است
واقعاً نکته اینجاست: خروج از برجام یک فاجعه بود. فشار حداکثری کار نکرد. و ایرانی‌ها احتمالاً می‌توانند در این مرحله هر زمان که بخواهند بمب بسازند. هر چیزی که به تثبیت وضعیت کمک کند در این مرحله بهتر از هیچ است
متیو کرونیگ : باز هم، هدف از یک گزینه نظامی معتبر دستیابی به یک معامله خوب است که در واقع مشکل را حل می کند، بنابراین بیایید به معامله در دست بازگردیم حرفی بزنیم که شما از آن دفاع کنید . محدودیت های مهم برنامه هسته ای ایران در سال ۲۰۲۵ منقضی می شود و به طور کلی در سال ۲۰۳۰ کل محدودیت ها منقضی می شود.
اما اشفورد : محدودیت‌های اضافی که ایران طبق برجام با آنها موافقت کرده است منقضی می‌شوند، اما ایران همیشه با نظارت عادی بر برنامه هسته‌ای خود توسط آژانس پس از انقضای برجام موافقت کرده است. این معامله تا سال ۲۰۳۰ از پادمان های قوی به هیچ تغییری نمی کند. این فقط از یک برنامه نظارتی فوق العاده قوی به نظارت منظم طبق معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای تغییر می کند . علاوه بر این، همه طرف‌ها می‌توانند به محض ورود مجدد به معامله، مذاکره برای تمدید را آغاز کنند
متیو کرونیگ : شما مهمترین نقطه ضعف معامله را نادیده می گیرید. در سال ۲۰۲۵، ایران می تواند استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته را آغاز کند. در سال ۲۰۳۰، هیچ محدودیتی برای برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران وجود ندارد. این کشور می‌تواند چندین تأسیسات غنی‌سازی بسازد، ده‌ها هزار سانتریفیوژ پیشرفته نصب کند، و تا سطوح درجه تسلیحات غنی‌سازی کند – و همچنان با شرایط قرارداد مطابقت داشته باشد. باراک اوباما خود اعتراف کرد که زمانی که محدودیت‌های توافق منقضی می‌شود، مدت زمانی که ایران برای ساخت تسلیحات هسته‌ای نیاز دارد((تقریباً به صفر می‌رسد))
بنابراین نظارت در آن مرحله غیر از تماشای ساخت تسلیحات هسته ای ایران بی ربط است
و مذاکرات جدید چگونه کار خواهد کرد؟ دلیل اصلی موافقت ایران با قرارداد ۲۰۱۵ و این نسخه جدید این است که خواستار تسکین بود و حتی دستیابی به این قراردادها دشوار بود. اما این توافق تحریم ها را لغو می کند. جهان اهرمی نخواهد داشت . چرا ایران با محدودیت های اضافی در سال ۲۰۳۰ که محدودیت های فعلی منقضی می شود موافقت کند؟
اما اشفورد : خوب، مدت زمانی که ایران برای ساخت تسلیحات نیاز دارد، نزدیک به صفر است. بنابراین معامله ناقص با فرصت برای تمدید دقیقاً همان چیزی است که در ابتدا گفتید! اما من نگران این هستم که شما فقط وقت خود را تا زمانی که یک رئیس جمهور جدید جمهوری خواه – یا یک دموکرات جنگ طلب تر – روی کار بیاید که ممکن است مایل به انتخاب مسیر نظامی باشد، بگذرانید
و اگر بتوان آن را احیا کرد، ارزش آن را دارد که به این معامله پایبند بمانیم. ایالات متحده و سایر طرف‌های برجام دقیقاً همان اهرمی را در سال ۲۰۳۰ دارند که همیشه داشته‌اند: تحریم‌های جدید می‌تواند اعمال شود، امکان اقدام نظامی وجود دارد و می‌توان نفوذ جهانی را بر ایرانی‌ها اعمال کرد. به ویژه ایالات متحده می تواند تحریم های بیشتری را در ازای امتیازات بیشتر لغو کند. به طور خلاصه، واشنگتن در سال ۲۰۳۰ وضعیتی بدتر از امروز ندارد و یک هشت سال دیگر وجود دارد که ممکن است زمینه مشترکی برای مذاکرات بیشتر وجود داشته باشد
متیو کرونیگ : اگر فکر می‌کنید که جمهوری اسلامی تا هشت سال دیگر وجود نخواهد داشت، آنگاه می‌توانم تصور کنم که این شرط‌بندی نتیجه می‌دهد. در غیر این صورت تصورش سخت است. و ایالات متحده هشت سال بعد در وضعیت بسیار بدتری قرار خواهد گرفت. ایران به توافقی که واشنگتن طراحی کرده بود پایبند خواهد بود. اقتصاد آن بهبود یافته و با سایر نقاط جهان در هم تنیده خواهد شد. اهرمی کمتر از تهدید تحریم‌ها علیه اقتصاد سالم وجود دارد تا وعده برداشتن پای از گلوی اقتصادی که از قبل پشت سر گذاشته است - که وضعیت الان همین است. و اگر واشنگتن می‌تواند تحریم‌های بیشتری را برای یک توافق بهتر در سال ۲۰۳۰ لغو کند، پس چرا به این توافق بهتر دست یابیم؟
اما اشفورد : من هرگز نگفتم که معامله بهتری امکان پذیر است، اما ممکن است بتوان برای تمدید این مفاد مذاکره کرد. باز هم، ایالات متحده در اجرای این توافق وضعیت بدتری ندارد، اما اگر این کار را نکند، به طور بالقوه از نظر توسعه هسته ای ایران وضعیت بسیار بدتری دارد .
و ایران با ریختن مقدار زیادی نفت به بازار، بحران جاری انرژی را بهبود می بخشد. قیمت انرژی در حال حاضر خیلی بد نیست - به غیر از قیمت گاز اروپا - اما در زمستان امسال بسیار بدتر خواهد بود. برخی از مردم بر این باورند که ایران می‌تواند روزانه تقریباً یک میلیون بشکه نفت به بازارهای جهانی پس از موفقیت‌آمیز بودن یک توافق اضافه کند و احتمالاً با افزایش تولید در سال آینده، روزانه دو یا سه برابر این مقدار تولید کند
این مقدار قابل توجهی از نفت اضافی در بازار جهانی است - چیزی بین ۱ تا ۵ درصد از عرضه اضافی در سطح جهان - که بدون شک به برخی از جابجایی ها و شوک های قیمتی مرتبط با جنگ اوکراین و تحریم های غرب کمک خواهد کرد. با نزدیک شدن زمستان در افق، هر ذره ای کمک می کند، و این بیش از اندک است. این ممکن است یکی از دلایلی باشد که تیم بایدن مایل به ادامه مذاکرات این مدت طولانی بوده است، اگرچه من می‌دانم که امتیازات اخیر عمدتاً از طرف ایران بوده است
اما صادقانه بگویم، در این مرحله، جای تعجب نیست که تقریباً فقط اسرائیلی ها با این معامله مخالف هستند. برای ایالات متحده، اروپا، روسیه، و حتی چین، شروع مجدد برجام بی‌معنا است. و من مطمئن نیستم که کسی در مورد نظر کشوری که به دلیل برنامه هسته ای نه چندان محرمانه خود عضو ان پی تی است ، خیلی اذیت شود
متیو کرونیگ : این فقط اسرائیلی ها نیستند. من گمان می کنم که هر جمهوری خواه در کنگره با آن مخالفت خواهد کرد، و حتی برخی از دموکرات ها سوالات سختی را مطرح می کنند. من شک دارم که یک رئیس جمهور جمهوری خواه در سال ۲۰۲۴ در این توافق باقی بماند
در حالی که من مسیر فشار را ترجیح می‌دهم و شما این توافق را ترجیح می‌دهید، فکر می‌کنم ما احتمالاً موافقیم که داشتن استراتژی متفاوت برای ایران هر چهار سال برای سیاست خارجی ایالات متحده خوب نبوده است.
اما این موضوع از بین نمی رود، بنابراین فرصت های زیادی برای درگیر شدن مجدد در این بحث وجود خواهد داشت. در حال حاضر، من باید برنامه درسی خود را به روز کنم. امیدوارم حداقل یکی از ما بتوانیم از چند روز دیگر تابستان لذت ببریم
اما اشفورد : که ما می توانیم در مورد آن به توافق برسیم. من پیش بینی می کنم که حزبی شدن فزاینده سیاست ایالات متحده - با فرض اینکه یک کلمه واقعی باشد - یک تهدید بزرگ برای توانایی آمریکا برای مدیریت یک جهان پیچیده خارجی است. فقط امیدوارم این بار اشتباه کرده باشم