با نزدیک شدن موعد انتخابات شوراهاى استانى در عراق، قضيه آوارگان عراقى دوباره به افکار عمومی بازگشته است و اين به رغم رنج هايى است كه اين گروه از عراقى ها طى سال هاى گذشته با آن مواجه هستند. اين در حالى است كه بر اساس گزارش هاى سازمان بين المللى امور مهاجرين نزدیک به ۱.۱۷ میلیون آواره در عراق در حدود ١٠ سال گذشته وجود دارند و طبق اين سازمان "آوارگى بلند مدت" تبدیل به عنوانى براى اوضاع پس از پايان جنگ با "داعش" شده است.
اين سازمان بين المللى در ٢٨ نوامبر بر ضرورت بهبودى راه حل هاى دائمى براى حل مشكل آوارگى در عراق از طريق فراهم كردن شرايط معيشتى تأكيد كرد كه به بازگشت اين آوارگان به مناطقشان تشويق كند. اين درحالى است كه استان هاى عراق شاهد كمپين هاى انتخاباتى گسترده اى جهت آمادگى براى برگزارى انتخابات ١٨ دسامبر هستند درحاليكه پرسش هايى درباره نبود وضعيت آوارگان در برنامه انتخاباتى بيشتر احزاب در حال رقابت وجو دارد.
از بين رفتن رأى آوارگان
درخصوص نبود راه حل هايى براى پايان دادن به رنج هاى آوارگان در برنامه هاى سياسى نامزدهاى انتخاباتى، به باور رعد هاشم تحليلگر سياسى اين موضوع به اين قضيه باز مى گردد كه ديگر همه چيز مشخص شده است و اين قضيه بر "شكست آشكار سياستمدارانى دلالت مى كند كه در يافتن راه حل هايى طى سال هاى گذشته ناكام مانده اند". رعد هاشم در ادامه مى افزايد "دروغ بودن كارت بازى برای جذب آورگان ديگر فاش شده است زيرا طبقه سياستمداران در گذشته ساده ترين مطالبات آوارگان را فراهم نكردند و آوارگان اكنون به شوراهاى استانى به عنوان يک حلقه زائد محکوم به شکست مى نگرند".
در ادامه رعد هاشم مى گويد از شدت موضوع مشاركت آوارگان در انتخابات كاسته شده و اين موضوع بسيار كم رنگ گرديده است "و علت آن نا اميدى آنان از تجارب پيشين است زيرا نمايندگان انتخابات پيشين در پايبندى به وعده هاى خود در قبال آوارگان شكست خوردند". همچنين رعد هاشم بيان مى كند آوارگان احساس كنار گذاشته شدن و تبعيض را دارند؛ خصوصا آوارگان خارج از عراق كه از حقوق دموكتراتيک خود در مشاركت در انتخابات محروم شدند و آوارگان با سوء استفاده از خود با اهداف انتخاباتى مخالف هستند.
پرونده اى پيچيده
از ديدگاه پژوهشگر و تحليلگر سياسى اثير الشرع پرونده آوارگان يكى از پرونده هاى پيچيده اى است كه انسانيت از آن خجالت زده مى شود زيرا هيچ يک از نهادهای داخلی نتوانسته است اين قشر مظلوم را مورد انصاف قرار دهد. الشرع در سخنان خود مى افزايد به رغم اقدام برخى از نامزدهاى انتخابات درخصوص بازديد از اماكن حضور آوارگان و توزيع برخى از بسته هاى غذايى و مانند آن بر روى اين افراد اما "اين نامزدها نمى توانند مطالبه اساسى آوارگان را كه عبارت از تضمين بازگشتشان به مناطق اصلى خود مى باشد را برايشان محقق كنند كما اين كه نمى توانند از رنج هاى تلخ آنان با نزديک شدن زمستان بکاهند".
اين كارشناس عراقى تأكيد دارد همچنان با پرونده آوارگان به طور منصفانه برخورد نشده است و اين موضوع نيازمند دخالت هاى داخلى و خارجى و امكانات بالا و همبستگى بين المللى است تا به اين قشر خدمتى شود كه به صورت اجبارى از مناطق خود مهاجرت داده شده و از مناطق مسكونى خود دور گرديده اند. اين تحليلگر عراقى از هر كسى كه در انتخابات پيش رو پيروز شود، خواست تا به پرونده آوارگان و تلاش براى پايان دادن به آن از طريق آماده سازى مناطقشان و امن سازى بازگشتشان و پايان دادن به رنجشان در سريع ترين زمان اهتمام ورزد.
الشرع تأكيد دارد آوارگان عراقى با اقشار مختلفشان احساس كنار گذاشته شدن و بى اهميت بودن را دارند زيرا براى آنان مكانى شايسته يا چه بسا مسكنى جايگزين مسكن خود -كه در خلال مهاجرت اجبارى منهدم شد- فراهم نشده است و تلاش هايى هم از سوى مقامات محلى يا مركزى براى اهتمام به اوضاعشان وجود ندارد. وى اشاره دارد اين احساس در ذهن هر آواره اى وجود دارد زيرا هنگامى كه زندگى روزانه خود را سپرى مى كند و به كسانى مى نگرد كه در منطقه اش و چه بسا در خانه اش ساكن هستند، قطعا احساس ظلم و سرخوردگى مى كند و بدين ترتيب نيت صادقانه اى را از سوى مسئولان براى پايان دادن به وضعيت خود نمى يابد.
سوء استفاده از رنج هاى آوارگان
درحاليكه بيشتر خيابان هاى عراق مملو از تبليغات مرتبط با نامزدهاى انتخاباتى است و اين تبليغات در اين روزها در حال رسيدن به اوج خود مى باشد، بيشتر آوارگان در اردوگاه ها به دنبال ساده ترين نيازهاى اساسى زندگى هستند و به اين انتخابات و نتايجش توجهى ندارند.
در اين خصوص عبدالله رعد فعال در زمينه امدادرسانى گويد بيشتر برنامه هاى انتخاباتى نامزدها از راهسازى و ايجاد مدارس و بيمارستان ها سخن مى گويند و اعطاى چنين وعده هايى به ساكنان اردوگاه هاى آوارگان منطقى نيست كما اين كه اين وعده ها دروغين هم مى باشد. وى در سخنانى مى گويد "آوارگان خاطرات دردناكى را از وعده هاى نامزدهاى پيشين در انتخابات هاى گذشته از سال ٢٠۱۴ تا کنون دارند و این در حالی است که از آن سال تا کنون آنان همچنان در اردوگاه ها هستند زيرا وعده هاى بازگشت و برداشته شدن ستم از آنان و پرداخت خسارت و اسكان سازى دوباره همچنان محقق نشده است".
رعد تجربيات آوارگان در انتخابات هاى گذشته را يادآور مى شود؛ هنگامى كه نامزدهاى انتخاباتى به اردوگاه آوارگان مى آمدند و غذاى اندكى را به آنان مى دادند و وعده هاى بسيارى درخصوص بازگرداندن آنان و متعهد شدن به حقوقشان و تلاش براى بازسازى و مانند آن را تقديم مى كردند. اين فعال در زمينه امدادرسانى از "برخى از نامزدها كه از نيازهاى آوارگان سوء استفاده كرده و به آنان بسته اى غذايى و ٢٠ ليتر نفت را تقديم مى كنند و پس از گرفتن آراى آنان، آوارگان را فراموش كرده و آنان را در ميان سرما و گرسنگى در اردوگاه ها رها مى كنند" انتقاد دارد.
همچنین رعد اضافه می کند بسیاری از آوارگان به رغم بروزرسانی مدارک انتخاباتی خود اما تمایلی برای مشارکت در انتخابات ندارند و این به غیر از دست دادن مدارک اصلی برای بسیاری از ساکنان اردوگاه ها می باشند و این ساکنان از قضایای حقوقی بسیاری برای به دست آوردن این مدارک رنج می برند و در نتیجه مدارک خود را نتوانسته اند بروزرسانی کنند. این در حالی است که بنابر گفته وی کمیسیون برگزاری انتخابات به آوارگان اجازه رأی دادن در اردوگاه هایشان را داده است اما آوارگان خارج از اردوگاه ها باید به مناطق اصلی خود بازگردند و این به معنای محرومیت آوارگان شهر جرف النصر و مانند آن می باشد که نمی توانند در انتخابات شرکت کنند.