پیمان عربستان و پاکستان: تحول محاسبات راهبردی خلیج فارس

رصدخونه اندیشکده ها :رصدگر

پیمان دفاع متقابل غافلگیرکننده‌ای که هفته گذشته بین عربستان سعودی و پاکستان در جریان سفر «شهباز شریف»، نخست‌وزیر پاکستان به ریاض امضا شد، برای عربستان سعودی یک ابزار بازدارندگی دوگانه به شمار می‌آید. توافقنامه راهبردی دفاع متقابل «تصریح می‌کند که هرگونه تجاوز به هر یک از دو کشور، تجاوز به هر دو تلقی خواهد شد» و «هدف آن توسعه ابعاد همکاری دفاعی بین دو کشور و تقویت بازدارندگی مشترک در برابر هرگونه تجاوز است». اگرچه محتوای بیشتری از این پیمان علنی نشده است، اما این پیمان «همه ابزارهای نظامی را در بر می‌گیرد»، از نیروهای مسلح و همکاری هسته‌ای گرفته تا تبادل اطلاعات. اسلام‌آباد آشکارا اعلام کرده است که در صورت لزوم، برنامه هسته‌ای خود را «در اختیار» ریاض قرار خواهد داد. این توافق همچنین برای حمایت از استقلال دفاعی عربستان در بلندمدت طراحی شده است: همکاری در صنایع دفاعی، انتقال فناوری، تولید مشترک نظامی، ظرفیت‌سازی و آموزش نیز بخشی از این پیمان هستند. این توافق، دفاع ریاض را در برابر ایران و شرکای آن و نیز در مقابل اسرائیل تقویت می‌کند. این اعلامیه که در پی حمله تکان‌دهنده تل‌آویو به قطر در اوایل ماه جاری امضا شد، حاوی یک پیام هشداردهنده است تا تل‌آویو را از در نظر گرفتن حملات بیشتر به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس منصرف کند. با این حال، این پیمان نتیجه یک توافق طولانی‌مدت مذاکره شده است که از دیدگاه ریاض، هدف اصلی آن تغییر شکل معادله امنیتی خلیج فارس است. پاسخ واشنگتن به حمله بی‌سابقه اسرائیل به یکی از کلیدی‌ترین متحدانش در خلیج فارس، این نکته را برای عربستان سعودی آشکار کرد که امنیت خلیج فارس دیگر نمی‌تواند توسط یک تامین‌کننده امنیتی خارجی واحد تضمین شود. در واقع، دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، حمایت خود از دولت اسرائیل را مجدداً تأیید کرد و تنها به دوحه و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اطمینان‌های…