برای اولین بار پس از دهه ها ایران توسط رهبر خویش اعلام کرده که مصر تمایل خود را برای از سرگیری روابط با ایران نشان داده است و ایران نیز از این موضوع استقبال می کند. این موضوع که از وب سایت رهبری این کشور نقل شده است، مربوط به دیدار اخیر ایشان با سلطان عمان، هیثم بن طارق بوده است؛ موضوعی که در جواب آن رهبری ایران گفته اند "ما از این موضع استقبال می کنیم و مشکلی با آن نداریم".
پرسش هایی درخصوص آینده روابط ایران و مصر
موضوع از سرگیری روابط میان مصر و ایران و انتقال پیام هایی دیپلماتیک توسط سلطان عمان در این زمینه به سران ایرانی و استقبال ایرانی ها از این موضوع باعث ایجاد پرسش هایی در زمینه آینده روابط میان تهران و قاهره شده است.
در همین خصوص "مریت مبروک" مدیر برنامه مصر در مرکز پژوهش های خاورمیانه معتقد است که "مصر مشکلات بزرگی با ایران ندارد اما این کشورهای متحد مصر [به مانند آمریکا یا برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس] هستند که دارای مشکلات بزرگ با ایران می باشند".
در ادامه این کارشناس در امور مصر اظهار دارد که "روابط دو جانبه میان کشورها بر اساس منافع مشخص می باشد و فقط مسائل بزرگ باعث ایجاد تغییر در روابط می شود که در این جا به عنوان مثال می توان به قطع روابط گسترده با مصر توسط کشورهای عربی پس از پیمان صلح کمپ دیوید اشاره کرد. به همین خاطر موضوع بازگشت روابط میان ایران و مصر باعث نخواهد شد که مصر یا هر کشور دیگری از خطوط قرمز و محدودیت ها و برخی از اموری که مربوط به واشنگتن است، عبور کنند زیرا اگر عکس این مورد رخ دهد، با واکنش اقتصادی از طرف آمریکا علیه خود رو به رو خواهند شد".
در پایان این کارشناس مصری اشاره دارد که "از طرفی دیگر مصر هم در گام هایش در سیاست خارجی با دقت و حساب شده عمل می کند و هرگز کاری را انجام نخواهد داد که غیر قابل بازگشت باشد".
تأثیر واشنگتن بر روی بازگشت روابط میان تهران و قاهره
از سوی دیگر "جمال شلبی" استاد علوم سیاسی در دانشگاه الهاشمی اردن بر این باور است که " روابط مصر و ایران متأثر از روابط واشنگتن و قاهره است و این درحالی است که واشنگتن همیشه حامی بزرگی برای مصر در سطوح مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک و نیز درخصوص روابط مصر با کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده است. همچنین روابط مصر با آمریکا هم از زمان به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی رو به افزایش بوده است".
این استاد علوم سیاسی در ادامه می گوید "در سایه تحولات سیاسی در خود آمریکا و به قدرت رسیدن جو بایدن و تنش زایی او در روابطش با مصر -ولو به شکل ضمنی و پشت پرده- و نیز در سایه توافق میان ایران و سعودی، هیچ مجالی برای قاهره برای استمرار قطع روابط با تهران باقی نمانده است".
این کارشناس علوم سیاسی اظهار دارد "سفر سلطان هیثم بن طارق و گرفتن موافقت مستقیم و علنی و سریع از مصر در این خصوص، نشان دهنده این است که قاهره بر این موضوع واقف است که باید به سوی روابط با تهران روی بیاورد و همین موضوع بر روی ایران نیز صادق است چرا که این کشور هم اهمیت از سرگیری روابط با مصر را درک کرده است".
در پایان نیز این کارشناس اردنی معتقد است که "نزدیکی دو کشور بزرگ مثل ایران و مصر، یک پیام به سوی جهان غرب است مبنی بر این که جهان عرب و جهان اسلام شروع به درک اهمیت عبور از گذشته و گشایش برگی جدید در روابط خود و نگاه رو به آینده در تمام سطوح -خصوصا اقتصادی- کرده است".
در همین چارچوب هم "محمد نشطاوي" استاد روابط بین الملل می گوید "هر کس که روند اتفاقات را پیگیری کند، مشاهده می کند که نزدیکی واضحی میان ایران و مصر رخ داده است و گفتگوهای جانبی میان این دو کشور در جریان است و چه بسا این موضوع با اشاره سعودی به مصر پس از عادی سازی روابط این کشور با ایران با وساطت چین رخ داده باشد".
همچنین این کارشناس مصری اظهار دارد که "هنگامی که از اظهارنظر در سطح رهبری ایران صحبت می کنیم، این بدان معناست که این موضوع جدی شده است و امیدواری هایی برای بازگشت روابط میان دو کشور وجود دارد. همچنین از سرگیری روابط میان ایران و مصر در کنار از سرگیری روابط با سعودی، جان دوباره ای به نفوذ ایران در منطقه خواهد بخشید و روی آوردن این کشورها به ایران فرصتی است برای تهران تا از انزوایی که غرب بر این کشور تحمیل کرده است، خارج شود".
شایان ذکر است که طی پنج سال اخیر همیشه دو کشور روابط خود را در سطح امنیتی و اطلاعاتی درخصوص قضایایی به مانند امنیت دریای سرخ، سوریه یا یمن حفظ کرده اند و این به غیر از پیام های سیاسی متبادل بین طرفین به صورت پنهان و غیر مستقیم بوده است که آخرین آن ها مخالفت قاهره برای ورود به پیمان نظامی منطقه ای برای رویارویی با ایران (ناتوی عربی) بوده است. و در همين زمينه نيز در ماه نوامبر سال گذشته، "على سلاجقه" معاون رئيس جمهور فعلى ايران در حاشيه اجلاس تغييرات آب و هوايى در قاهره بازديدى از پايتخت اين كشور داشت.
همچنين تماس هاى طرفين از پيام هاى مخفى و ديدارهاى محرمانه نيز اخيرا به سطح ديدارهاى ديپلماتيک به صورت علنى در بغداد، پايتخت عراق-كشورى كه بخشى از وساطت براى از سر گيرى روابط ميان دو كشور را برعهده گرفته است- ارتقا يافت. در مدت اخير نيز "سامح شكرى" وزير خارجه مصر تأكيد كرده بود كه "روابط ميان دو كشور (ايران و مصر) به مانند سابق مستمر بودن است و كشورش سياست هاى تهران و روابطش با كشورهاى حاشيه خليج فارس را [از نزديک] دنبال مى كند".
در ماه جولاى سال گذشته "هم محمد حسين سلطانى فر" رئيس دفتر حفاظت از منافع ايران در مصر طى اظهاراتى عنوان كرده بود كه "تحولات فعلى در منطقه اقتضاى آن را برای مصر و ايران دارد كه سطح روابط دوجانبه خود را بالاتر از سطح حفاظت از منافع ارتقا دهند".