دولت جمهوری آذربایجان روز 31 دسامبر را روز همبستگی آذربایجانی های جهان نامیده است حال آن که این روز را باید روز همبستگی ایرانی های جهان نامید.
مردم جمهوری خودمختار نخجوان 31 دسامبر 1989 مدتی پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و همزمان با وقایع الحاق دوباره آلمان غربی و شرقی به یکدیگر در اقدامی جسورانه با برداشتن موانع مرزی از رود ارس عبور کرده و خود را به خاک جمهوری اسلامی ایران یعنی سرزمین مادری خود رساندند.
آذربایجانی های نخجوان تلاش داشتند تا سالها دوری از خانواده های ایرانی شان را که در حاشیه ارس ساکن بودند به پایان ببرند اما بیم از هژمونی شوروی برای مسئولان ایرانی و علاقمند نبودن به الحاق دوباره این بخش از خاک جدا شده از مام میهن موجب شد این رویا برای اهالی نخجوان به سراب تبدیل شود.
حیدر علی اف پس از به قدرت رسیدن با احساس خطر از تلاش مردم نخجوان برای الحاق به ایران، در 16 دسامبر 1991، در نشست مجمع عالی جمهوری خودمختار نخجوان به ریاست حیدر علی اف، تصمیم گرفته شد تا 31 دسامبر را به عنوان جشن همبستگی آذربایجانی های جهان جشن بگیرند. مجلس عالی از پارلمان کشور - شورای عالی - برای تصویب یک قانون قانونگذاری در این زمینه درخواست کرد. در 25 دسامبر، شورای ملیِ شورایِ عالیِ جمهوری آذربایجان شوروی، با در نظر گرفتن درخواست تجدیدنظر، قانونی را تصویب کرد که 31 دسامبر را به عنوان روز همبستگی آذربایجانی های جهان اعلام کرد.
هر چند بر اساس اسناد تاریخی موجود حیدر علی اف در خلال جنگ اول قره باغ تقاضای شفاهی خود را برای پیوستن نخجوان به ایران بیان کرده بود اما بنا به دلایلی این امر باز معلق ماند.
بر همین اساس پس از فروپاشی شوروی و تشکیل کشور تازه تاسیس جمهوری آذربایجان، در تاریخ 9 تا 10 نوامبر 2001 اولین کنگره آذربایجانی های جهان در باکو برگزار شد. شعار این کنگره تقویت خودآگاهی ملی هموطنان، افزایش تشکیلات و فعالیت جوامع آذربایجانی در کشورهای مختلف بود.
پس از کنگره، فرمان حیدر علی اف مورخ 5 ژوئیه 2002 به منظور گسترش و توسعه روابط با اتباع خود در خارج از کشور، کمیته دولتی کار با آذربایجانی های مقیم خارج از کشور (کمیته دولتی فعلی کار با دیاسپورا) را تأسیس کرد و در 27 دسامبر همان سال در مورد اتباع آذربایجانی تصویب قانون سیاست دولتی روند وحدت ملی و سازماندهی آذربایجانی های جهان را بیش از پیش تقویت کرد.
این گردهمایی ها تاکنون با دستور الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در تاریخ 16 مارس 2006 با هدف تبدیل آذربایجانی های مقیم خارج از دیاسپورا به یک لابی در جامعه جهانی نقش مهمی ایفا کرد.
نشست شورای هماهنگی تشکیل شده در اولین کنگره آذربایجانی های جهان که در 18 دسامبر 2008 در باکو برگزار شد، تصویب "منشور آذربایجانی های جهان" را منجر شد.
دولت آذربایجان تلاش دارد تا با تبدیل پتانسیل دیاسپورا به یک عامل قوی، اهداف خود را در عرصه بین المللی پیش ببرد.
بیانیه جدید دولت جمهوری اذربایجان در مورد این روز برای سال جدید به شرح زیر منتشر شده است:
«روز همبستگی مظهر احساس وحدت ملی، عشق به آذربایجان، احترام به ارزش های ملی و اخلاقی ما و دلبستگی به میهن است. ما این وحدت را دوباره در جنگ میهنی دیدیم. در سال 2020 نیروهای مسلح ارمنستان بارها دست به اقدامات تحریک آمیز نظامی زدند و هر بار ارتش آذربایجان قاطعانه از این حملات جلوگیری کرد. در 27 سپتامبر 2020، نیروهای مسلح ارمنستان به خاک آذربایجان راکت شلیک کردند که منجر به آغاز جنگ 44 روزه دوم قره باغ شد. از روز اول جنگ، مردم ما مطمئن بودند که در نتیجه سیاست موفق رئیس دولت، فرمانده عالی نیروهای مسلح، الهام علی اف، سرزمین های ما از اشغال آزاد خواهد شد. جنگ دوم قره باغ بار دیگر این قطعیت را تأیید کرد. مردم ما با یک مشت آهنین به دور رهبر خود از ارتش ما حمایت کردند، دشمن تنها 44 روز توانست در مقابل این قدرت بایستد. سرزمین ما که 30 سال در اشغال بود از دست دشمن آزاد شد. آزادسازی میهن باستانی ما شوش در محاصره صخره های شیب دار در 17 آبان اوج این قهرمانی بود. کارشناسان نظامی جهان نیز تحت تأثیر شجاعت و مهارت سرباز آذربایجانی قرار گرفتند. اکنون سرزمین های آزاد شده ما در حال بازسازی است، زندگی به آن مکان ها برمی گردد.
امسال پنجمین کنگره آذربایجانی های جهان - کنگره ظفر در شوش برگزار شد. رئیس جمهور، فرمانده عالی کل قوای مظفر الهام علی اف در سخنرانی خود در کنگره با حضور بیش از 400 نماینده دیاسپورا و مهمان از 65 کشور جهان گفت: وقتی به اینجا آمدم یاد اولین کنگره ای افتادم که در سال 2001 برگزار شد. همانطور که می دانید اولین کنگره در سال 2001 به ابتکار رهبر معظم حیدر علی اف برگزار شد. مقام معظم رهبری در سخنان عمیق خود البته دیدگاه خود را در مورد مشکل قره باغ نیز بیان کردند و فرمودند که آذربایجان تمامیت ارضی خود را احیا می کند، سرزمین های اشغالی از اشغال آزاد می شود و مردم آذربایجان به سرزمین آبا و اجدادی خود باز خواهند گشت. . ما یاران مقام معظم رهبری این سخنان را به واقعیت تبدیل کردیم و زمانی که مقدمات کنگره پنجم شروع شد به من اطلاع دادند و گفتم این کنگره باید در شوش برگزار شود. من مطمئن هستم که شرکت کنندگان کنگره نسبت به آن بسیار مثبت بودند و با اشتیاق فراوان به شوش، شوش باستانی، شوش، پایتخت فرهنگ ما آمدند. شوشا هم با چنین هوای آفتابی از اقوامش استقبال می کند.
این یک بار دیگر نشان می دهد که این سرزمین تاریخی ماست. حتی طبیعت و خورشید هم با ما همبستگی دارند.»
عدم مدیریت وقایع سیاسی توسط دستگاه دیپلماسی کشورمان همیشه معضلی بوده که در دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به ویژه در منطقه قفقاز تبدیل به فرصت سوزی های عظیمی شده و میدان را برای تحریف وقایع تاریخی و مسلم باز گذاشته است.
روز 31 دسامبر می توانست روزی برای وحدت و همبستگی ایرانیان سراسر جهان از هر قومیتی باشد اما نگاه منفعلانه به این امر باعث شده تا اکنون ورق جوری دیگر برگردد.