تأثیر تحریم بر تعمیق روابط ایران و روسیه

رصدخونه اندیشکده ها :رصدگر

تنش‌های هسته‌ای بین ایران و غرب با اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل متحد قبل از سال ۲۰۱۵ علیه تهران در ماه سپتامبر، به طور قابل توجهی تشدید شد. این تحول نتیجه اقدام فرانسه، آلمان و بریتانیا در فعال‌سازی مکانیسم «بازگشت‌پذیری» برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود. در نتیجه، احتمالاً شراکت ایران با روسیه که اعمال مجدد این تحریم‌های سازمان ملل را نامشروع می‌داند، عمیق‌تر خواهد شد. انتظار می‌رود این تحول، محور استراتژیک به سمت شرق تهران را تسریع بخشد، تغییری که پس از خروج دولت اول دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، از برجام در می ۲۰۱۸، شتاب گرفت. با وجود بی‌اعتمادی مداوم، ایران و روسیه بازیگرانی بسیار عمل‌گرا هستند. تا زمانی که غرب به دنبال سیاست‌های انزوا باشد، همکاری اقتصادی عمیق‌تر بین تهران و مسکو یک نتیجه منطقی است. ایران و روسیه که با تمایل به مقابله با نفوذ ایالات متحده متحد شده‌اند، آماده‌اند تا همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه خود را تعمیق بخشند. موضع در حال تحول روسیه درباره ماشه از قضا، روسیه در اصل مکانیسم «بازگشت‌پذیری» را که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گنجانده شده بود، در طول مذاکراتی که منجر به تصویب برجام در سال ۲۰۱۵ شد، پیشنهاد داده بود. در آن زمان، مسکو این بند را به عنوان یک راه حل عملی برای بن‌بست دیپلماتیک احتمالی می‌دید و فرآیندی خودکار و غیرقابل وتو برای اعمال مجدد تحریم‌ها در صورت نقض توافق توسط ایران ارائه می‌داد. از دید روسیه، این طراحی، قابلیت اجرای برجام را تضمین می‌کرد و در عین حال اجماع بین قدرت‌های بزرگ را حفظ می‌نمود. با این حال، امروز، روسیه با فعال‌سازی این مکانیسم مخالفت می‌کند. پس از آنکه گروه سه کشور اروپایی فرآیند «بازگشت‌پذیر» را در ۲۸ آگوست آغاز کرد، مسکو این اقدام را از نظر قانونی «معیوب» محکوم کرد و استدلال نمود که خود کشورهای اروپایی برجام را نقض کرده‌اند…