مقاله زیر بخشی از مجموعه ویژه میدل ایست با عنوان «انصارالله یمن؛ دورترین متحد ایران» است که به تحلیل روابط ایران و این گروه میپردازد، منافع و چالش های پیش روی هر دو طرف را برای حفظ همکاریها شناسایی میکند و تاثیر آنها بر منطقه را ترسیم میکند. همچنین این مقاله، توصیههای سیاستی را نیز در نحوه واکنش ایالات متحده و سایر دولت ها بر این رابطه ارائه میدهد:
احتمالاً، انصارالله، گروه مستقر در یمن که معمولاً به حوثیها شناخته میشوند، جدیدترین عضو محور مقاومت به رهبری ایران است. با این حال، تهران تسلط عملیاتی همه جانبه و ایدئولوژیک بر فعالیتهای این جنبش ندارد. حکومت جمهوری اسلامی از قبل از شروع جنگ داخلی یمن در سال 2014 با این گروه پیوند برقرار کرده است و روابط دو طرف در طول دهه گذشته از نظر استراتژیک عمیقتر شده است. در زمان کنونی، اقدامات این گروه در دریای سرخ برای برنامههای منطقهای ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی تهران مفید بوده است.
رابطه انصارالله و ایران تقریباً قدیمی و مستحکم نیست اما دو طرف توانستهاند اقدامات خود را در دریای سرخ هماهنگ کنند. اگر اقدامات انصارالله، آمریکا و غرب را وادار به انتقامجویی علیه ایران به دلیل حمایت مادی از این جنبش کند، تهران، ضررهای بیشتری خواهد دید.
در مارس 2023، تهران و ریاض توافقنامه دیپلماتیکی را با هدف کاهش تنشهای منطقهای در پکن امضا کردند. طبق گزارش ها، طرف ایرانی به نوبه خود موافقت کرده است که مسیر توافق انصارالله با عربستان را هموارتر کند. در سالهای 2014-2015، زمانی که تهران برای اولین بار حمایت از انصارالله را در جنگ داخلی یمن، که در آن سعودیها به طور نظامی از نیروهای دولتی ضد انصارلله حمایت میکردند، آغاز کرد، احتمال چنین رفتاری پیشبینی میشد. با این حال، ایران هیچگاه بر خلاف عربستان سعودی بازیگری مؤثر در تحولات تاریخی کشور یمن نبوده است. قابل ذکر است که ایران هرگز در دهه های 1980 و 1990در روی کار آمدن علی عبدالله صالح، رئیس جمهور سابق یمن که زیدی بود، نقشی نداشت. علاوه بر این، یمن بخشی از مأموریت اصلی ایران برای جذب اسلامگرایان همفکر، مانند لبنان و عراق، نبود. همچنین شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد ایران نقش مهمی در جنگهای یمن بین سالهای 2004 تا 2010 ایفا کرده است. تنها پس از وقایع بیداری اسلامی در سال 2011 و سقوط صالح در سال 2012 بود که تهران شروع به ایجاد روابط با انصارالله کرد. از لحظهای که عربستان سعودی در جنگ داخلی یمن در مارس 2015 مداخله کرد، مقامات آمریکایی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و حزب الله را به آموزش و تسلیح این گروه متهم کردند. با گذشت زمان، انصارالله توانست ریاض را به حدی خسته کند که به دنبال راه هایی برای پایان دادن به مداخله و عقب نشینی از یمن باشد. بر این اساس، آتش بس میان انصارالله و سعودی ها از آوریل 2022 برقرار است.
گروه انصارالله با پرتاب پهپادها و موشکها به سمت اسرائیل و کشتیهایی که از مبدأ یا مقصد اسرائیل در دریای سرخ در حال حرکت بودند، نفش مهم خود را در طول جنگ اسرائیل و حماس به نمایش گذاشتند. به گفته فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) ، این گروه به احتمال زیاد هم از ایران و هم از حزبالله حمایت مادی و آموزشی، از جمله در مورد چگونگی انجام حملات موشکی ضد کشتی و پهپاد پیچیده در دریای سرخ، دریافت میکند. انصارالله و ایران هر دو خواستار آتشبس فوری در غزه هستند و برای نجات مردم فلسطین تلاش میکنند. انصارالله از 19 نوامبر، 26 بار به کشتی های تجاری در دریای سرخ حمله کرده است. اولویت حمله، حمله به کشتیهای مرتبط با اسرائیل است و نفتکشها در امان ماندهاند.
تنها چند سال پیش، مفسران طرفدار حکومت در تهران به خود میبالیدند که ایران به زودی تنگه هرمز و باب المندب را برای تجارت بین المللی کنترل خواهد کرد و باید دید که با افزایش تنش ها در دریای سرخ، آیا جکومت ایران واقعاً آماده خطر درگیری آشکار با ایالات متحده است یا خیر؟